Een gesprek over nalaten aan cultuur: “Oerol, dat is voor het leven”

Een groep mensen zit in de duinen op zand en gras, gericht naar een klein podium met een microfoon. In de verte loopt een performer in een felgele jas over het pad richting het podium, onder een licht bewolkte hemel.

Van 3 t/m 9 november is het de Week van Nalaten aan Cultuur. Een week om stil te staan bij wat kunst met je doet, en wat je wilt doorgeven. Wie (een deel van) diens nalatenschap aan Oerol schenkt, helpt de verhalen en ontmoetingen die ons raken voort te laten leven. Lees hieronder het verhaal van Marlies die Oerol heeft opgenomen in haar testament.

Als je de titel van dit artikel leest, is er een flinke kans dat je al eens gevoeld hebt dat Oerol ‘voor het leven’ is. Maar wat als het ook voor na de dood is? Marlies heeft altijd een technisch beroep gehad, is met pensioen en heeft besloten Oerol op te nemen in haar nalatenschap. We vroegen haar waarom je een festival opneemt in je testament en hoe diep dit festival dan wel niet in het hart moet zitten.

Wie ben je, hoe stel je je voor op feesten en partijen?

‘Ik ben een vrouw en sinds kort met pensioen. Ik woon alleen en heb geen kinderen, dat heeft zeker invloed gehad op mijn beslissing Oerol op te nemen in mijn testament. Ik heb al vrij lang een relatie. We wonen apart, ik vind het fijn om alleen te wonen. We zijn al vaak samen naar Oerol gegaan.’

Hoe is je relatie met Oerol begonnen?

‘Ik ben pas in 2013 voor het eerst naar het festival gegaan. Ik dacht al jaren: ‘daar moet ik heen’, maar het kwam er nooit van. Het leek me dat de hele organisatie van onderdak en kaartjes voor de voorstellingen lastig zou zijn. Maar het bleek erg mee te vallen. We waren zo enthousiast dat we daarna ieder jaar zijn gegaan. Ook in 2020 en 2021 toen er geen fysiek festival was vanwege corona zijn we gewoon naar Terschelling gegaan. We hebben vanaf de B&B waar we sliepen Het Imaginaire Eiland gevolgd met de Chromecast.

Ergens in 2018 wilde ik mijn testament voor mijn partner regelen. Ik heb niet zoveel met mijn familieleden en besloot daarom de goede doelen waar ik langdurig donateur van was op te nemen. Daarbij horen bekende namen zoals Amnesty, Artsen zonder Grenzen en milieugerelateerde organisaties. Ik realiseerde me dat cultuur ook een belangrijke plaats inneemt in mijn leven. Daarom heb ik ook Oerol opgenomen in mijn testament, als inspirerende combinatie van natuur en cultuur.’

Een performer staat in een smal slootje tussen groene weilanden en wijst met gestrekte arm richting de horizon. Op de oever zit een groep mensen dicht naast elkaar, aandachtig toekijkend. Het zonlicht breekt door de wolken en verlicht het landschap.
Karlijn Kistemaker | Foto door Saris&den Engelsman

‘Naar aanleiding van een serie voorstellingen door Atelier Oerol- kunstenaars, waaronder Karlijn Kistemaker en Johannes Bellinkx, besloot ik Pionier te worden en zo Atelier Oerol (nu Werkplaats) en talentontwikkeling te ondersteunen. Wat me aansprak is dat jonge kunstenaars binnen dit kader, onder begeleiding van Oerol, zichzelf en hun voorstelling verder kunnen ontwikkelen. Als donateur merkte ik hoe fascinerend het is om betrokken te zijn bij dit proces.

Neem bijvoorbeeld de voorstelling van Elias de Bruyne waarin het draait om de entree van de artiest. Wij hebben als donateurs eerst gehoord wat zijn plannen waren. Dat klonk nogal vaag. Maar toen zagen we zijn voorstelling op Oerol, dat was heel bijzonder. Daarna zagen we hem op Over het IJ Festival, waar hetzelfde idee op een heel andere manier werd vormgegeven. Uiteindelijk heb ik het ook nog op Theaterfestival Boulevard in Den Bosch gezien, waar het wéér totaal anders was. Het is geweldig om iemands artistieke reis zo te volgen, zeker als je iemand ook hebt kunnen steunen. Dat sprak me enorm aan.

Theatermensen zijn vrije mensen, maar ze moeten wel telkens weer financiering aanvragen. In het begin van mijn wetenschappelijke carrière ben ik ook afhankelijk geweest van projectsubsidies. Na verloop van tijd kwam ik in loondienst en had ik het veel makkelijker. Het loon wordt gewoon maandelijks gestort, daar hoef je niks voor te doen.’

'Als ik doodga komt er geld vrij en het voelt goed anderen daar een plezier mee te doen' Marlies

Wat zijn jouw bijzondere herinneringen aan het festival?

‘In 2019 zagen mijn vriend en ik The End van Strasse. Die voorstelling maakte diepe indruk op ons, terwijl het anderen onbewogen liet. The End was opgedeeld in drie delen. Met het publiek maakte je drie keer een einde mee: het wegvaren van de boot, het weglopen van koeien, de fietsers die Westerkeyn verlaten nadat het feest daar is afgelopen. Sommige mensen vonden het zó slecht dat ze afhaakten, een deel van onze groep verdween uiteindelijk voortijdig. Misschien dat wij er daardoor des te meer door gegrepen werden. Het was een hele pure les in observeren, en het is juist dat observeren dat Oerol zo mooi maakt. Je hebt de rust om waar te nemen en nergens voelden we dat zo sterk als bij The End.’

Een man zwaait vanaf de kade naar een volle veerboot waar mensen aan dek terugzwaaien. Tussen de kleurrijke vlaggen met Oerol-logo wappert de wind, terwijl de boot met blauwe en witte strepen gereedstaat voor vertrek.
Strasse - The End: A trilogy on ending | Oerol 2019 | Foto door Nichon Glerum

Over The End en erfenissen gesproken: hoe kijk je aan tegen de dood?

‘Ach, ik kijk er niet zo erg tegenaan. Ik weet het niet. Ik weet niet hoe oud ik word, de jaren die er zijn ga ik optimaal gebruiken. Ik ben niet zo met de dood bezig. Laat ik het zo zeggen: als ik doodga komt er geld vrij en het voelt goed anderen daar een plezier mee te doen. Ik hoop dat het nog een aantal jaar duurt en ik hoop dat Oerol dan nog springlevend is.’

Nalaten gaat over de toekomst, wat hoop je dat mensen uit het festival halen als je er niet meer bent?

‘Ik hoop echt dat Oerol nog heel lang blijft bestaan, en dat ze doorgaan op de weg die ze nu inslaan: wat kleinschaliger, meer aangepast aan natuur en landschap, en met aandacht voor duurzaamheid. Als bezoeker houd je de mogelijkheid een aantal dagen in de natuur te zijn in combinatie met cultuur. Die twee dingen geven mensen rust en een handvat om na te denken over het leven. Dat gun ik iedereen.’ •

Door Jan van Tienen

Geef Oerol door

Hou je van Oerol en wil je dat toekomstige generaties dat ook kunnen beleven? Met een erfstelling of legaat draag je bij aan de toekomst van het festival zodat Oerol blijft bestaan, ook na ons.