Afgelopen oktober kwamen kunstenaars, filosofen, antropologen en programmamakers samen in Slowakije voor Transitioning Landscapes, de afsluitende conferentie van het Europese project LAND.
Vier jaar lang werkten partners uit verschillende landen, waaronder Oerol, aan een gezamenlijke vraag: hoe verandert onze relatie tot het landschap en wat betekent dat voor de manier waarop we werken, kijken en luisteren?
Debat in de vrije ruimte
Onder leiding van de Slowaakse partnerorganisatie Sytev ontstond een tijdelijke vrijstaat voor onderzoek en uitwisseling. Een plek waar gesprekken zich niet lieten beperken door agenda’s, maar juist verder konden uitwaaieren. De twee dagen vulden zich met presentaties, ontmoetingen en werk in de publieke ruimte: kunstenaars die hun werk deelden, programmamakers die elkaars aannames bevraagden, en denkers die woorden gaven aan vragen die al langer speelden.
Vanuit Nederland reisden Oerol-programmeur Marin de Boer, Rita Hoofwijk (Raaklijn), Jente Hoogeveen (landhorizons.eu), Evanne Nowak en oud-artistiek leider van Oerol Kees Lesuis naar Slowakije.
Luisteren naar het niet-menselijke
Veel gesprekken en presentaties keerden terug naar hetzelfde thema: onze relatie tot het niet-menselijke. Wat betekent het om het landschap niet als decor te zien, maar als iets dat reageert, beïnvloedt, richting geeft? En hoe kunnen festivals als Oerol, die midden in een bijzondere omgeving plaatsvinden, die gedachte concreet maken in hun manier van werken?
Het Ecologisch Kompas
Oerol-programmeur Marin de Boer presenteerde tijdens de conferentie ons Ecologisch Kompas: een model dat helpt om onze relatie met de natuur niet te versimpelen, maar juist te verdiepen. Geen stappenplan, maar een document dat uitnodigt tot gesprek.
We maken de natuur vaak eenvoudiger dan ze is, zodat we haar kunnen begrijpen. Maar daarmee raken we ook het avontuur van het onbekende kwijt. Marin de Boer, programmeur Beeldende Kunst
Die gedachte klonk door in de gesprekken over klimaatrechtvaardigheid, wederkerigheid en de rol van kunst in een tijd van ecologische en maatschappelijke verschuiving. Het activistische, filosofische en artistieke perspectief vond elkaar daarin gemakkelijk.
De waarde van de kleine verhalen
Naast de grote thema’s was er veel aandacht voor de kleine, lokale verhalen die vaak ondergesneeuwd raken in grotere beleidskaders. Perspectieven die laten zien hoe een landschap ervaren wordt, en hoe kunst die ervaring zichtbaar kan maken. Deelnemers spraken over manieren om juist die verhalen niet te verliezen, maar ze te versterken.
Naar een nieuw landschap
Met het einde van LAND sluit een formele periode, maar geen gedachtegoed. De conferentie maakte opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is om te blijven onderzoeken hoe kunst zich verhoudt tot ecologische vraagstukken, hoe festivals kunnen evolueren, en hoe samenwerking over grenzen heen leidt tot nieuwe inzichten.
