In hun betoverende buitenvoorstelling ‘DJUPVASSTRÅKK’ – in het Engels ‘WATERLOGGED’ – onderzoeken de Noorse zussen Julie en Cecilie Solberg de verbondenheid tussen mens en natuur. Deze innemende performance vindt plaats in en rond het water bij zonsondergang, waarbij het publiek letterlijk tot aan de knieën in het water staat. Ik sprak hen tijdens hun bezoek aan Terschelling. Al wandelend langs verschillende locaties op het eiland, vertelden de makers mij meer over hun voorstelling.
Dit artikel word je aangeboden door de Vrienden van Oerol. Geschreven door Pleun Broekhuizen.
Met WATERLOGGED staan jullie dit jaar op Oerol – een voorstelling die zich afspeelt in het water. Welke symboliek heeft water in jullie werk?
Water is meer dan alleen een natuurlijk element. Het stroomt door ons heen, nu, maar ook door hen die ons voorgingen. In die zin verbindt water generaties: het herhaalt, draagt en transformeert. Water symboliseert zowel het begin als het einde: geboorte en dood. Scheppingsmythen over de hele wereld centreren zich rond het water van oorsprong, een tijdloze ruimte waar alles tegelijkertijd tot leven komt en sterft. Het vertraagt onze bewegingen en maakt dat we ons moeten overgeven aan het heden. Het nodigt uit tot luisteren: naar de geluiden en bewegingen die we maken, maar ook naar de geluiden die ontstaan buiten onze wil om: de dieren, de wind, de plek zelf. Zo ontstaat er een gesprek tussen alles wat aanwezig is.
‘WATERLOGGED is geïnspireerd op de gedachte van Astrida Neimanis dat water door alle organismen stroomt en ons allemaal verbindt’. Helpt dit ons bij het vinden van een gemeenschappelijke basis, tussen mens en natuur en tussen mensen onderling?
WATERLOGGED gaat het niet zozeer om het vinden van een gemeenschappelijke basis, maar om het onderzoeken van onze rol als mens in de natuur. De ervaring van verbondenheid is voor elke bezoeker anders en hangt af van waar je je bevindt: sta je in het water en voel je de druk op je lichaam, of kijk je van een afstand toe vanaf het land? De performance vertrekt vanuit het idee dat water door alle organismen stroomt en ons op die manier verbindt: met elkaar, met de natuur, en met generaties voor en na ons. Die verbondenheid is geen ideaal, maar iets wat je zintuiglijk kan ervaren. In de stilte, in de ontmoeting, in de beweging van het water wordt voelbaar dat we deel zijn van een groter geheel. Vanaf bovenaf zijn we slechts een draaikolk in de zee of een strohalm op het veld.
Jullie nodigen een deel van het publiek uit in het water te staan met jullie (in een waadpak) of vlakbij de waterkant te zitten. Waarom hebben jullie daarvoor gekozen?
We willen dat sommige bezoekers de voorstelling op een intensere, meer fysieke manier ervaren. Degenen die een waadpak dragen, zullen ervaren dat ze zowel door het water worden bewogen, als dat hun eigen bewegingen meedeinen in de voorstelling. In het water staan kan het gevoel oproepen één te worden met de natuur, maar het kan ook juist het verschil belichten tussen natuur en de meer gecultiveerde delen van ons. Voor sommigen roept water spanning op, het kan donker en stil zijn, iets waar je naartoe wordt getrokken, maar dat ook onveilig voelt. De natuur kent geen moraal en beweegt op haar eigen manier. De krachten die je in de natuur vindt, zijn onvermijdelijk ook aanwezig in de mens, ten goede en ten kwade. Dat roept vragen op: Wie zijn wij als mensen? Waar maken we deel van uit? Welke plek nemen we in? Voor iedereen is de ervaring anders en dit onderdeel voegt een extra laag toe in de voorstelling.
WATERLOGGED vindt ’s avonds plaats terwijl de zon ondergaat. Hoe sluit dit aan bij wat jullie willen vertellen?
De ondergaande zon markeert een overgang: van licht naar donker, van het bekende naar het onbekende. Het laat zien hoe anders onze ervaring wordt zodra het licht verdwijnt. We betreden een mysterieuze zone, een tijdloze ruimte, waar de krachten in ons en de natuur vrij spel hebben. Na zonsondergang komt de natuur op een andere manier tot leven en je zintuigen worden op scherp gesteld. Het kan intenser of rauwer voelen. In het donker wordt het onbekende voelbaar, en krijgt de natuur iets onvoorspelbaars en levendigs. In onze beleving onthult het een soort unheimisch gevoel van mens-zijn. Een vreemde mengeling van een bewuste en mysterieuze tocht, tussen het verlangen om te sturen en de kracht die ons trekt.
Hoe is het om op te treden in het water? Wat doet water met de manier waarop je beweegt?
Tijdens WATERLOGGED dompelen we ons onder in de natuur en dus ook in het water. We dragen drie lagen wol onder een droogpak om warm te blijven, want het koelt snel af in het water. En de weerstand van het water maakt het ons een stuk moeilijker om te bewegen. Alles vertraagt en elke beweging neemt een andere vorm aan, waardoor we het contact tijdens de performance anders ervaren.
Jullie zijn zussen, maar ook een tweeling. Speelt dit een rol in WATERLOGGED?
Dat we een tweeling zijn speelt mee in de voorstelling, maar staat niet centraal. Voor ons blijft het eerder iets wat zich afspeelt op de achtergrond. Bij sommige mensen roept het een soort unheimisch gevoel op, het idee van één en hetzelfde zijn, als een toekomstige kloon, of een spiegeling, als een geest. We gaan in op het idee dat we niet langer gezien worden als individuen, maar als een representatie voor de mens als soort. Doordat we een tweeling zijn, kunnen we afstand nemen van het persoonlijke en opent zich een weg naar iets collectiefs.
De voorstelling gaat in juni in première op Oerol. Waar kijken jullie het meeste naar uit?
De uitzonderlijke natuur van Terschelling maakt het enorm bijzonder voor ons. Het eiland voelt bijna als een droom. We komen samen met ons team: scenograaf Mari L.B. Kamsvaag en lichtontwerper Corentin JPM Leven. Als makers houden we ons bezig met ecologische impact en dat staat altijd centraal in ons werk. Dat sluit naadloos aan op de visie van Oerol. We kijken ook uit naar ons verblijf op het eiland voordat het festival begint. Zo kunnen we ons echt verdiepen in de natuur en verbinding maken met de plek, wat de voorstelling verrijkt. We kijken enorm uit naar Oerol!
WATERLOGGED is te beleven op Oerol en gaat in première op 13 juni. Tickets zijn vanaf 20 mei verkrijgbaar in de Vriendenvoorverkoop en vanaf 23 mei in de reguliere verkoop. Tijdens de voorstelling kunnen 20 mensen de voorstelling ervaren vanuit het water in een waadpak.
